به نقل از «آفتاب»

حذف یارانه معیشتی مردم؛ توزیع فقر یا گسترش عدالت؟

تاریخ انتشار: ۲۵ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۲۰۶۲۵

آفتاب‌‌نیوز :

در حال حاضر بیش از ۷۷ میلیون ایرانی مشمول یارانه نقدی معیشتی ماهانه هستند که در دهک‌های ۱ تا ۹ قرار گرفته‌اند که یارانه افراد سه دهک کم درآمد یعنی یک تا ۳ ماهانه ۴۰۰ هزار تومان و یارانه افراد واقع در دهک‌های ۴ تا ۹ ماهانه ۳۰۰ هزار تومان به حساب‌شان واریز می‌شود.

شاخص‌های رفاه در کشور بالا نرفته است

پیمان مولوی، کارشناس اقتصادی و عضو انجمن اقتصاددان ایران در مورد حذف یارانه معیشتی ۶۰ هزار خانوار و تغییردهک درآمدی خانوار‌ها به «اعتماد» گفت: آنچه در واقعیت جامعه وجود دارد، این است که روز به روز ایرانیان نیاز بیشتری به «UBI» یا درآمد پایه همگانی پیدا می‌کنند و فقر چنان گسترده شده که اگر مسوولان دولتی به فروشگاه‌های شهروند و رفاه شمال شهر تهران سری بزنند، متوجه می‌شوند که میزان خرید در حوزه کالا‌های مصرفی مردم در این مناطق هم به شدت افت کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه به هیچ‌وجه شاخص‌های رفاهی در ایران بالا نرفته است، افزود: متاسفانه در تمامی شاخص‌های اقتصادی افول داشته‌ایم و بهتر آن است که اقتصاددان‌های مستقل و نه آن‌هایی که در تمامی دولت‌ها مشاوره می‌دهند، میزان فقر را در دولت‌های مختلف در ایران سطح‌سنجی کرده و گزارش‌شان را منتشر کنند.

نرخ‌گذاری‌ها در ایران چند برابر قیمت‌های جهانی است

مولوی ادامه داد: مگر می‌شود در کشوری میزان تورم ۴۵ درصد باشد و شاخص رفاه بهبود پیدا کرده باشد چنین موضوعی تقریبا محال به نظر می‌رسد مگر آنکه داده‌ها درست نباشند. این اقتصاددان تصریح کرد: اینکه قیمت برخی کالا‌ها را گران‌تر کنند تا از محل آن سوبسیدی به حوزه‌های دیگر بدهند هر چند قابل قبول نیست، اما این اقدام هم در کشور پیاده نمی‌شود و به نظر می‌رسد بیشتر بازتوزیع فقر انجام شده تا بازتوزیع منابع پولی. مولوی خاطرنشان کرد: امروز اگر کسی قصد خرید یک خودرو داشته باشد باید از هزینه‌های دیگر خود نظیر خوراک و سفر و پوشاک و ... کم کند تا بتواند خودرویی که ۲ تا ۳ برابر قیمت‌های جهانی نرخ‌گذاری شده را خریداری کند یا در بخش لوازم خانگی به همین ترتیب و می‌بینیم که نرخ‌گذاری‌ها چند برابر قیمت‌های جهانی است.

آنچه در ایران توزیع شده عدالت نیست

این اقتصاددان با اشاره به قیمت برخی اقلام خوراکی افزود: حتی در این بخش هم نرخ‌گذاری‌ها با قیمت‌های جهانی فرق دارد به عنوان مثال قیمت گوشت قرمز در ایران گران‌تر از اروپاست و دلیل آن هم به اهمال‌کاری و عدم درک درست از مباحث اقتصادی و اقتصاد ذی‌نفعانه در کشور برمی‌گردد که باعث شده مردم تقریبا همه اقلام خوراکی و مصرفی را گران‌تر از سایر کشور‌ها تهیه کنند و این موضوع به سیاست اشتباه در حوزه اقتصاد برمی‌گردد. مولوی با بیان اینکه آنچه در ایران توزیع شده عدالت نیست، بلکه توزیع فقر است، خاطرنشان کرد: اشتباه‌ترین اقدامی که در ایران انجام شده همین دهک‌بندی‌هاست که دکان جدیدی برای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شد و حتی اگر این وزارتخانه تعطیل هم شود هیچ اتفاق خاصی در کشور نخواهد افتاد و به اعتقاد بنده تمامی این دهک‌بندی‌ها صوری هستند و جز هزینه بیشتر برای دولت نتیجه دیگری ندارد.

تنها راه‌حل، توزیع درآمد پایه همگانی است

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه باید در ایران «UBI» پرداخت شود، گفت: محل تامین این درآمد پایه همگانی برای ۸۵ میلیون ایرانی هم باید از محل دارایی‌های زیرزمینی کشور باشد که متعلق به همه مردم ایران است، اما دولت توان استخراج این منابع زیرزمینی را ندارد و دولت باید با تغییر سیاست‌های خود این اقدام را انجام دهد و اینکه دولت در این شرایط اصلا نباید به دنبال تولید و اشتغال باشد. مولوی افزود: دولت باید به دنبال تسهیل در استخراج منابع زیرزمینی باشد تا مردم بتوانند زندگی معمولی داشته باشند، اما متاسفانه دولت این سیاست را دنبال نمی‌کند و تنها با اقتصاد ذی‌نفعانه به دنبال توزیع فقر و محدود کردن آن و بازی کردن با اعداد تحت عنوان دهک‌بندی‌هاست. او با بیان اینکه پرداخت یارانه با پرداخت «UBI» فرق دارد، تصریح کرد: «UBI» از منابع زیرزمینی است و در کشور‌های اسکاندیناوی هم پرداخت می‌شود، اما برای پرداخت یارانه قیمت برخی اقلام را واقعی می‌کنند تا از محل آن به یک عده‌ای یارانه بدهند، اما نکته اینجاست پرداخت یارانه در اقتصادی که تورم بالایی دارد، بی‌فایده است و سیاست‌ها در ایران شبیه به ونزوئلا شده است که در نهایت بی‌نتیجه هم هست.

بودجه سال بعد را هم به سفره مردم متصل کرده‌اند

سید مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز در مورد حذف نیمی از افراد یارانه‌بگیر از دریافت یارانه نقدی به دلیل قرار گرفتن در دو صدک پر درآمد به «اعتماد» گفت: کاملا مشخص است که این اقدام دولت به دلیل کمبود درآمدهایش بوده و به هر بهانه‌ای سعی در کم کردن هزینه‌های خود می‌کند که همین سیاست را در بودجه سال آینده هم می‌بینیم که در کل، بودجه را به سفره مردم متصل کرده‌اند. افقه خاطرنشان کرد: البته اینکه یارانه دهک‌های بالایی را حذف کنند و آن را به دهک‌های پایین‌تر جامعه که در مضیقه هستند، بدهند اقدام درستی است، اما اگر با حذف یارانه این افراد بخواهند این منابع را صرف هزینه‌های جاری دولت کنند، اقدام درستی نیست.

شاهد فاصله طبقاتی در رده ثروتمندان هستیم

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه مدل دهک‌بندی‌های دولتی مدل صحیحی نیست، ادامه داد: بر اساس اطلاعاتی که وزارت تعاون در دولت آقای روحانی ارایه داد حدود ۶۰ میلیون نفر زیر خط فقر اعلام شدند که مشمول دریافت کمک هزینه‌های دولتی هم می‌شدند و به این معنی است که همین تعداد فقیر در کشور وجود دارد و امروز که سه سال از تشدید تحریم‌ها می‌گذرد قطعا این ۶۰ میلیون نفر بیشتر از قبل هم شده‌اند. افقه با بیان اینکه شاهد یک اتفاق عجیب در جامعه هستیم، افزود: حتی در درون دهک‌های ثروتمند هم شاهد فاصله طبقاتی هستیم و با یک گروه ابرثروتمند روبه‌رو شده‌ایم که درآمدشان قابل مقایسه با سایر ثروتمندان نیست.

دولت باید به دنبال کاهش هزینه‌های خود باشد

او ادامه داد: آنچه باید انجام شود، این است که دولت به دنبال کاهش ردیف هزینه‌هایی باشد که هیچ کمکی به تولید ملی و رفاه در جامعه نمی‌کند، اما آنچه می‌بینیم، این است که فشار‌ها هر روز بر سفره مردم بیشتر می‌شود و به نظر می‌رسد تعداد زیادی از این ۶۰ هزار خانواری هم که حذف شده‌اند همچنان به این میزان یارانه نیاز داشته باشند، اما دولت به ناچار با بردن این افراد به دهک دهم یارانه این افراد را حذف کرده است.

افقه در ادامه با بیان اینکه موافق افزایش قیمت کالا‌ها نیستم، افزود: قدرت خرید افراد با افزایش قیمت‌ها هر روز کمتر می‌شود، اما اگر شرایط عادی حاکم باشد امکان کار و تولید هم در کشور به وجود می‌آید و از طریق مالیات بازتوزیع مالی صورت می‌گیرد، بنابراین یارانه را هم باید به افرادی بدهند که قادر به کار کردن نیستند، اما در شرایط فعلی که امکان کار و سرمایه‌گذاری وجود ندارد چاره‌ای جز تغییر دهک‌ها نبوده است.

اطلاعات مالی افراد قطعی نیستند

این اقتصاددان تصریح کرد: ضمن آنکه دهک‌بندی‌ها در ایران اصلا درست نیستند، چراکه دولت اطلاعات کافی در این خصوص ندارد و تنها بر اساس یکسری از اطلاعات اولیه گمانه‌زنی‌هایی از وضعیت مالی مردم می‌کند و بر اساس آن دهک‌بندی انجام می‌شود که اصلا این اطلاعات قطعی هم نیستند و ممکن است در دهک‌های بالا افرادی باشند که در دهک‌های پایین‌تر قرار می‌گیرند یا بالعکس افرادی در دهک‌های پایینی باشند که باید در دهک‌های بالاتر قرار بگیرند.

او با اشاره به خوشه‌بندی‌ها در دوره احمدی‌نژاد گفت: در آن زمان هم با خوشه‌بندی مردم می‌خواستند دهک‌های درآمدی را از هم تفکیک کنند که این طرح حتی یک هفته هم دوام نیاورد، در حال حاضر هم نه دولت کارآمدی لازم را دارد و نه افراد می‌توانند اطلاعات دقیقی از وضعیت مالی خانوار‌ها داشته باشند و این برآورد‌ها تنها بر اساس یکسری از اطلاعات اولیه است که الزاما منعکس‌کننده وضعیت مالی خانوار‌ها نیست و نتیجه آن در بازتوزیع درآمد‌ها هم درست نخواهد بود.

منبع: روزنامه ایران

منبع: آفتاب

کلیدواژه: یارانه نقدی خط فقر کارشناس اقتصادی قیمت های جهانی دهک بندی ها نرخ گذاری توزیع فقر بر اساس قیمت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۲۰۶۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مهم‌ترین مانع اجرای عدالت، دنیاطلبی و دنیاگرایی است

خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه-مصطفی شاکری گرکانی: تحقق عدالت، آرمانی است که سابقه‌ای به قدمت عمر بشر دارد و از سپیده‬ ‏دم آفرینش، بشر این عنصر حیاتی را به عنوان یک گرایش باطنی شناخته، به آن روی آورده، درصدد دستیابی به آن تلاش کرده و آن را مبنای قوانین و قضاوت قرار داده است. به واقع که هیچ چیز به اندازه پایمال شدن حق ضعیف و مظلوم برای فطرت بشر زجرآور و نفرت‬ ‏انگیز نیست و هیچ چیز به اندازه بی عدالتی، کینه و دشمنی را در قلب‌ها پدید نمی‌آورد. وقتی به تاریخ می‌نگریم، علت بسیاری از دگرگونی ها، فقدان عدالت اجتماعی در جامعه بوده است و به همین رو تمام مصلحان بشری و انسان‌های آزاده تاریخ با اندیشه و شعار عدالت، حرکت‌های اصلاحی خود را آغاز نموده و یکی از اهداف اصلی انقلاب و تحرکات اجتماعی خود را رفع تبعیض و برقراری عدالت اجتماعی قرار داده اند. انسان‌هایی که مخاطب این حکیمان و مصلحان واقع شده اند، در واقع تشنگان عدالت بودند که سراپاگوش به فرمان و چشم به راه تحقق این بالاترین فضیلت انسانی و گمشده فطرت خود بوده اند.

فراتر از این، عدالت آرمانی دینی و الهی است که تمام پیامبران برای تحقق آن رسالت یافته و بسیاری نیز در راه عدالت جان خود را فدا کرده‌اند. از منظر دین اسلام، قوام حقیقت حیات انسانی به اصل عدالت است و دادگری همانند اصل توحید ریشه در نظام تکوین دارد. بر این اساس پیامبر اکرم (ع) فرمودند: «بِالْعدْلِ قامتِ السّماواتُ و الارْض» یعنی آسمان‌ها و زمین، با عدالت، پا برجا می‌مانند. بنابراین نادیده انگاشتن قسط و عدل، نه تنها با طبیعت بشر مخالفت و مغایرت دارد، بلکه مخالفت با نظام طبیعت است و در مقابل، اهتمام به آن هماهنگی با نظام هستی است.

اندیشه در حقیقت و ماهیت عدل و عدالت ما را به این نکته واقف می‌سازد که عدل دارای جاذبه‌ای فطری است و نزد وجدان عمومی بشریت، ارزش گرانقدر دارد زیرا در سایه عدل، هر کسی به حق خویش می‌رسد، تعدّی و تجاوز از جامعه رخت بر می‌بندد و امنیت و آرامش بر همه جا حاکم می‌شود. به همین جهت مردم، بی‌عدالتی را نکوهش می‌کنند و عدالت را می‌ستایند. این نکته مورد تأیید و توجه پیشوایان دین نیز قرار گرفته است. امام صادق (ع) درباره این حقیقت که بی‌عدالتی عیب و عدالت خوشایند همگان است فرموده است: «از خداوند پروا کنید و به عدالت رفتار کنید، چرا که شما به قومی که عدالت نکند خرده می‌گیرید». به همین سبب است که از آغاز زندگی بشر، همواره ظلم و بی عدالتی روح بشر را آزرده و او را تشنه جهانی عاری از هر تبعیض و تعدی ساخته است. در طول تاریخ، همه افراد و اقشار و جوامع اعم از کوچک و بزرگ، مؤمن و کافر، مرد و زن، حتی ستمکار و ستمدیده، دانا و نادان خواهان اجرای عدالت، این صفت انسانی بوده و از نقض آن متنفر بوده و می‌باشند.

بر این اساس با اندک تأملی در کلمات و بیانات امیرالمومنین (ع) به روشنی این نکته به دست می‌آید که مساله «عدالت و حکومت»، جایگاه خاص و اهمیت ویژه‌ای نزد آن امام بزرگوار داشته است. این دو مقوله به حدی مهم است که اگر تمام تلاش‌ها و مجاهدات علی (ع) را در راه تحقق آن بدانیم سخنی به گزاف نگفته ایم. در همین رابطه و با محوریت نشان دادن ارزش و اهمیت عدالت در حکمرانی بر پایه اندیشه علوی (ع) با حجت‌الاسلام و المسلمین نجف لک‌زایی استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم و رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت‌وگو کردیم که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید؛

* عدالت در اندیشه امیرالمومنین (ع) یک فضیلتی است که اگر حکومت آن را داشته باشد برایش یک امتیاز و ارزش محسوب می‌شود یا اصلاً اساس و ارزش حکومت به برقراری عدالت است و حکومتی که در راه عدالت گام ننهد فاقد ارزش ذاتی است؟

در نهج‌البلاغه و سیره عملی امیرالمومنین (ع) به عدالت توجه بسیار زیادی شده به گونه‌ای که جرج جرداق مسیحی اسم کتابش را این گذاشته که امام علی (ع) صدای عدالت انسانی است. همچنین گفته شده «قتل فی محراب عبادته لشده عدله» یعنی ایشان به خاطر شدت عملش نسبت به عدالت به شهادت رسید لذا در جای جای نهج‌البلاغه می‌توانیم فرمایشات حضرت درباره عدالت را ببینیم ولی من به یک موردش اشاره می‌کنم و آن نامه ۳۱ نهج‌البلاغه است. امام علی (ع) نامه ۳۱ را برای امام حسن مجتبی (ع) نوشتند و چون این نامه از منظر یک پدر برای تمام فرزندان معنوی آن حضرت نوشته شده است با این تعبیر شروع می‌شود که «من الوالد الی المولود» یعنی نامه پدری به فرزند. اگر ما خودمان را فرزند معنوی آن حضرت می‌دانیم مخاطب این نامه هستیم.

*نامه ۳۱ نهج‌البلاغه عدالت را چگونه معرفی می‌کند؟

آنجا حضرت یکسری سیاست‌های کلان و راهبردهای کلان را ابلاغ فرمودند از جمله اینکه می‌فرمایند فرزندم تو خودت را در ارتباط با دیگران میزان قرار بده، هرچه برای خودت می‌پسندی برای دیگران هم بپسند. بعد یکسری مصادیق را ذکر کردند مثلاً فرمودند اگر دوست نداری به تو ظلم شود به دیگران هم ظلم نکن، اگر دوست داری به تو احسان شود به دیگران احسان کن و همینطور موارد دیگری را برشمردند. به همین خاطر عدالت در اندیشه امام علی (ع) یک میزان کلیدی و اساسی و مهم است که مبنای تنظیم روابط ما با دیگران، روابط ما با خودمان، روابط ما با محیط زیست و روابطمان با خدای متعال است.

خدای متعال در ارتباط با ما به عدالت عمل می‌کند، ما هم در ارتباط با خودمان و دیگران و خدا و طبیعت باید به عدالت رفتار کنیم. در حدیث نبوی می‌خوانیم که با عدالت است که آسمان‌ها و زمین بر پا شده است. در قرآن کریم خداوند به پیامبر (ص) دستور می‌دهد «قل امر ربی بالقسط» یعنی بگو پروردگار من مرا فرمان داده به قسط عمل کنم. باز در سوره حدید می‌فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» یعنی ما پیامبران را به سوی مردم فرستادیم تا آنها مردم را تربیت کنند، تزکیه کنند و مردم بر پادارنده قسط شوند. از این جهت امیرالمومنین (ع) به عنوان تربیت شده رسول اکرم (ص) کسی است که همان مسیر را دنبال می‌کند و همچون رسول مکرم اسلام بر پا دارنده عدل و قسط است. لذا اگر ما عدالت را در ردیف فضائل هم ذکر کنیم بالاترین فضائل است و اگر به عنوان رکن در نظر بگیریم می‌بینیم عدل در اندیشه و مذهب امامیه جز اصول مذهب و جز ارکان تلقی شده است بنابراین از هر منظری نگاه کنیم، چه از منظر فقهی، چه از منظر اخلاقی، چه از منظر اعتقادی، چه از منظر فلسفی و … می‌بینیم عدالت عنصر کلیدی است و باید مورد توجه رهبران و کارگزاران حکومتی و آحاد مردم قرار بگیرد.

*همه مردم به ارزش و اهمیت مساله عدالت اقرار دارند ولی می‌بینیم جوامع بشری و حکومت‌ها در محقق کردن عدالت با مشکلاتی روبرو هستند. به نظر شما مهمترین موانعی که نمی‌گذارد مساله عدالت در یک جامعه محقق شود با توجه به منویات حضرت امیر (ع)، چیست؟

امیرالمومنین (ع) مهمترین مانع اجرای عدالت را در همین نامه ۳۱ دنیاطلبی و دنیاگرایی می‌داند. حضرت می‌فرماید آنچه باعث شده انسان‌ها از صراط مستقیم عدالت منحرف شوند و به ظلم دست بزنند این است که فکر می‌کنند برای دنیا آفریده شدند در حالی که آن حضرت می‌فرمایند فرزندم بدان که تو برای آخرت آفریده شدی. دنیا قرار است مقدمه‌ای باشد و مزرعه‌ای باشد که ما از زندگی کوتاهی که در دنیا داریم برای آخرت خودمان زاد و توشه برداریم و اگر هر کسی اندکی تأملی در زندگی خودش و زندگی امروز در دنیا بکند، اهمیت این فرمایش امیرالمومنین (ع) را متوجه می‌شود که واقعاً هر جا ظلم و بی‌عدالتی صورت می‌گیرد ناشی از این است که آن افراد خیال می‌کنند برای دنیا آمدند و بعد از دنیا آخرتی نیست و الا اگر انسان‌ها به یاد مرگ باشند یاد آخرت و قیامت باشند متوجه می‌شوند اصالت را باید به آخرت بدهند. قاعدتاً کسی که یاد مرگ و قیامت هست دست به ظلم نمی‌زند چون می‌داند یک ایستگاهی هست که باید در آنجا پاسخگو باشد.

*گاهی بین عدالت و مسائل دیگری تزاحم برقرار می‌شود؛ مثل تزاحم بین برقراری عدالت و رعایت مصلحت. به نظر شما در این موارد باید جانب کدام را گرفت و کدام اهمیت بیشتری دارد؟

ببینید، مصلحت یعنی عدالت. اصلاً مصلحت جایی مطرح می‌شود که اگر ما به یک قانونی یا دستوری عمل کنیم موجب ظلم می‌شود لذا می‌گوئیم مصلحت ایجاب می‌کند آن کار را انجام ندهیم. در اینجا تمرین و امتحان مصلحت باید با مساله عدالت انجام شود؛ یعنی هر جا می‌گوئیم مصلحت اقتضا می‌کند باید بتوانیم به جایش کلمه عدالت را بگذاریم و بگوییم عدالت اقتضا می‌کند. لذا نمی‌شود مصلحت مخالف عدالت باشد چون فرض ما فرض تزاحمات است یعنی دو چیز با هم متزاحم می‌شوند و ما آنی که عادلانه‌تر است را بر آنی که مطابق عدالت نیست اولویت می‌دهیم. بنابراین هر جا گفتند مصلحت ایجاب می‌کند، شما باید به جایش کلمه عدالت را بگذارید. اگر باز هم جمله شما درست بود، آن از نظر اسلام مورد قبول است ولی اگر جمله درست نبود آن مطلب مورد قبول اسلام نیست. در واقع مصلحت نیامده است که منافع را توجیه کند و الا منتهی به ظلم می‌شود.

کد خبر 6086156